რა როლს თამაშობს სატრანსპორტო დაზღვევა ტვირთის უსაფრთხოებაში?

ტვირთის გადაზიდვის საფასური დამოკიდებულია რამდენიმე ფაქტორზე: განსახილველია ტვირთის მოცულობა, წონა, სასწრაფო ვადა, ტრანსპორტირების მანძილი, ასევე ტრანსპორტის სახე — საავიაციო, საზღვაო, საავტომობილო თუ სარკინიგზო. აქვე ითვალისწინებენ სპეციფიურ მოთხოვნებს, მაგალითად, თერმორეგულაცია თუ საშიში ტვირთის გადასაზიდი პროცედურები. ყოველი ეს ფაქტორი საბოლოოდ განსაზღვრავს ტარიფს.

თუ ტვირთი ჩაიბარეს განსაზღვრული დოკუმენტაციით (მაგ. ზედნადები, კონოსამენტი ან საავიაციო საბილეთო დოკუმენტი) და დანიშნულ ადგილამდე არ მიიტანეს სრულად ან ნაწილობრივ, გადამზიდველი შეიძლება გახდეს პასუხისმგებელი. ეს შეიძლება იყოს გამოწვეული დაუდევრობით, არასათანადო ინახავს, არასწორი ჩატვირთვით, მარშრუტის დარღვევით ან სხვა გარემოებით, რაც მის უშუალო კონტროლქვეშაა.

საერთაშორისო სატრანსპორტო ტრანზიტისას საჭიროა გაეცნოთ იმ საერთაშორისო კონვენციებსა და ხელშეკრულებებს, რომლებიც არეგულირებს ტვირთისა თუ მგზავრების საზღვრებს მიღმა გადაყვანას. ასეთებია, მაგალითად, CMR (საერთაშორისო საავტომობილო გადაზიდვების კონვენცია), აგრეთვე სხვა დოკუმენტები, რომლებიც აწესრიგებს საზღვაო, საავიაციო თუ სარკინიგზო გადასაყვან პროცესს. ამასთან, სავაჭრო დოკუმენტაციაში მნიშვნელოვან როლს ასრულებს საბაჟო კანონმდებლობა და შესაბამისი სასაზღვრო პროცედურები.

თუ სატრანსპორტო კომპანიის მიერ მუდმივად ხდება დაგვიანება, ტვირთის წუნდობა ან ფორმალურად ხელშეკრულებას არღვევს, დამკვეთს უფლება აქვს გამოიყენოს რიგი ზომები. მაგრამ საკმარისია თუ არა ერთჯერადი შეცდომა? ჩვეულებრივ, კანონმდებლობასა და პრაქტიკაში ‘არსებითი დარღვევა’ (შესაბამისად, significant breach) არის საჭირო. ანუ ისეთი დარღვევა, რომელიც მნიშვნელოვნად აზარალებს დამკვეთის ინტერესს.

Forwarder უზრუნველყოფს ტვირთის ლოგისტიკურ გადაწყვეტას — იპოვის საჭირო ტრანსპორტს, შეათანხმებს ფასს, მოამზადებს საბაჟო დოკუმენტებს და აკონტროლებს მიწოდების მთელ ჯაჭვს. ეს შუამავალია, რომელსაც ხშირად მომწოდებელი ან მიმღები ქირაობს, რომ თავს არ შეაწუხოს მრავალ შუალედურ პროცესზე.

CMR კონვენცია არეგულირებს საერთაშორისო საავტომობილო სატვირთო გადაზიდვებს. იგი აწესებს სტანდარტს, როგორ უნდა მოხდეს ტვირთის ზედნადების შევსება, საიდან სად მიდის ტვირთი, ვინ არის პასუხისმგებელი, რა წესებით ხდება დავების გადაწყვეტა და ანაზღაურების დათვლა ტვირთის დაკარგვისა თუ დაზიანების შემთხვევაში. იგი მოქმედებს მაშინ, როცა ტვირთი იგზავნება ერთი წევრი ქვეყნიდან მეორეში.

ზოგჯერ ტვირთი ზიანდება გადაზიდვისას იმიტომ, რომ დამკვეთმა არ მიიღო სათანადო ზომები მისივე პროდუქტების შესაფუთად. თუ დადგინდება, რომ ზიანი მხოლოდ არასათანადო შეფუთვის ბრალია, გადამზიდველი პასუხისმგებლობას არ დაექვემდებარება. შესაბამისად, დოკუმენტებში უნდა იყოს მითითებული, ვისი ვალდებულება იყო შეფუთვა და რა სტანდარტებით.

ზღვის გადაზიდვაში კონოსამენტი არის მთავარი დოკუმენტი, რომელიც ადასტურებს, რომ გადამზიდველმა ჩაიბარა ტვირთი და უნდა გადასცეს აღნიშნული დოკუმენტის მფლობელს დანიშნულ პორტში. ეს არის როგორც ნაკისრი ვალდებულების დამადასტურებელი, ისე საკუთრების/ზედნადების მსგავსი საბუთი, რომელიც შეიძლება გადაუფორმდეს მესამე პირს.