როგორ დავიცვათ საკუთარი უფლებები ავიაკომპანიასთან დავის დროს

მოგზაურობა ავიაკომპანიით ხშირად სასიამოვნო და უპრობლემოა, მაგრამ რა ხდება მაშინ, როდესაც ყველაფერი გეგმის მიხედვით არ მიდის? ფრენის დაგვიანება, ბარგის დაკარგვა ან რეისზე უარის თქმა — ეს ის უსიამოვნო სიტუაციებია, რომლებშიც შეიძლება აღმოჩნდეს ნებისმიერი მგზავრი. ასეთ დროს, უმნიშვნელოვანესია იცოდეთ თქვენი უფლებები და გესმოდეთ, როგორ დაიცვათ საკუთარი უფლებები ავიაკომპანიასთან დავის დროს. ეს სტატია დაგეხმარებათ გაერკვეთ სამართლებრივ ნიუანსებში და მზად იყოთ ნებისმიერი გაუთვალისწინებელი შემთხვევისთვის, რათა დაცულად იგრძნოთ თავი მოგზაურობისას.

როდის შეიძლება შეგექმნათ პრობლემა ავიაკომპანიასთან?

გაუთვალისწინებელი სიტუაციები ავიარეისებთან დაკავშირებით, სამწუხაროდ, არცთუ იშვიათია. მგზავრებმა უნდა იცოდნენ, რა შემთხვევებში აქვთ მათ უფლება მოითხოვონ კომპენსაცია ან დახმარება.

ფრენის დაგვიანება ან გაუქმება

თუ თქვენი ფრენა დაგვიანდა 3 საათზე მეტით ან გაუქმდა, შესაძლოა გქონდეთ კომპენსაციის ან მომსახურების მიღების უფლება. ეს მოიცავს კვებას, სასმელს, განთავსებას (საჭიროების შემთხვევაში) და სატრანსპორტო ხარჯებს აეროპორტიდან სასტუმრომდე. გარდა ამისა, ევროკავშირის რეგულაცია EC 261/2004 (რომელიც ხშირად ვრცელდება საქართველოს აეროპორტებიდან/აეროპორტებში განხორციელებულ ფრენებზე) ადგენს ფიქსირებულ კომპენსაციას დაგვიანების ან გაუქმების გამო, რაც დამოკიდებულია მანძილზე და დაგვიანების ხანგრძლივობაზე. მნიშვნელოვანია იცოდეთ, რომ ავიაკომპანია თავისუფლდება კომპენსაციის გადახდისგან „გაუთვალისწინებელი გარემოებების“ (მაგალითად, ცუდი ამინდი, გაფიცვა) შემთხვევაში, მაგრამ მომსახურების ვალდებულება მაინც რჩება.

ბარგის დაკარგვა, დაზიანება ან დაგვიანება

წარმოიდგინეთ, რომ ჩაფრინდით და თქვენი ბარგი არ ჩანს. ამ შემთხვევაში, დაუყოვნებლივ მიმართეთ ავიაკომპანიის წარმომადგენელს აეროპორტში და შეავსეთ ქონებრივი დარღვევის ანგარიშის (PIR) ფორმა. მონრეალის კონვენციის თანახმად, ავიაკომპანია პასუხისმგებელია ბარგის დაკარგვაზე, დაზიანებაზე ან დაგვიანებაზე და გაქვთ უფლება მოითხოვოთ კომპენსაცია. შეინახეთ ყველა ქვითარი აუცილებელი ნივთების შესაძენად, თუ ბარგი დაგვიანდა. ბარგის დაკარგვასთან ან დაზიანებასთან დაკავშირებით პრეტენზიის წარდგენას მკაცრი ვადები აქვს, ამიტომ სიჩქარე გადამწყვეტია.

რეისზე უარის თქმა (Overbooking)

ზოგჯერ ავიაკომპანიები ყიდიან იმაზე მეტ ბილეთს, ვიდრე თვითმფრინავში ადგილია. თუ ნებაყოფლობით დათმობთ ადგილს, მოითხოვეთ შეთანხმებული კომპენსაცია. თუ უარს გეტყვიან რეისზე თქვენი ნების საწინააღმდეგოდ, გაქვთ უფლება მოითხოვოთ ფრენის ალტერნატივა ან ბილეთის სრული ღირებულების დაბრუნება, ასევე ფულადი კომპენსაცია, კვება და განთავსება.

რა უნდა გააკეთოთ დავის შემთხვევაში? პრაქტიკული რჩევები

პრობლემის წარმოშობისას სწორი და დროული რეაგირება გადამწყვეტია თქვენი უფლებების დასაცავად.

შეინახეთ ყველა დოკუმენტი

ეს არის თქვენი მთავარი მტკიცებულება. შეინახეთ ბილეთები, ჩასხდომის ბარათები, ბარგის ქვითრები, სასტუმროსა და ტრანსპორტის ჩეკები, ასევე ნებისმიერი მიმოწერა ავიაკომპანიასთან (ელექტრონული ფოსტა, SMS). გადაიღეთ ფოტოები ან ვიდეოები, თუ ბარგი დაზიანებულია. რაც მეტი დოკუმენტი გექნებათ, მით უკეთესი იქნება თქვენი პოზიცია.

დაუყოვნებლივ მიმართეთ ავიაკომპანიის წარმომადგენელს

პრობლემის წარმოშობისთანავე მიმართეთ ავიაკომპანიის წარმომადგენელს აეროპორტში (სერვის-დახლი, ბარგის სერვისი). მოითხოვეთ წერილობითი დადასტურება პრობლემის შესახებ (მაგალითად, დაგვიანების მიზეზი) და მიიღეთ მათი საკონტაქტო ინფორმაცია. ნუ დატოვებთ აეროპორტს პრობლემის დარეგისტრირების გარეშე.

შეიტანეთ ოფიციალური პრეტენზია

უმეტეს შემთხვევაში, დავის მოგვარების პირველი ნაბიჯი ავიაკომპანიისთვის წერილობითი პრეტენზიის გაგზავნაა. გაითვალისწინეთ ვადები – ბარგის დაზიანების შემთხვევაში ეს 7 დღეა, დაგვიანების შემთხვევაში – 21 დღე, სხვა შემთხვევებისთვის კი შეიძლება განსხვავებული ვადები იყოს. დეტალურად აღწერეთ სიტუაცია, დაურთეთ ყველა შესაბამისი დოკუმენტი და მკაფიოდ ჩამოაყალიბეთ თქვენი მოთხოვნა (მაგალითად, კომპენსაციის ოდენობა). პრეტენზია გააგზავნეთ რეგისტრირებული ფოსტით ან ელექტრონული ფოსტით, რათა გქონდეთ გაგზავნის დადასტურება.

იცოდეთ თქვენი უფლებები

გაეცანით იმ ქვეყნის კანონმდებლობას, საიდანაც ფრინავთ ან სადაც ჩაფრინდით, ასევე საერთაშორისო კონვენციებს (როგორიცაა მონრეალის კონვენცია) და ევროკავშირის რეგულაციებს (EC 261/2004), თუ თქვენი ფრენა მათ მოქმედების სფეროში ხვდება. საქართველოში ავიაკომპანიების საქმიანობა რეგულირდება „საქართველოს საჰაერო კოდექსით“ და სხვა შესაბამისი კანონქვემდებარე აქტებით. ცოდნა ძალაა და გაგიმარტივებთ მოლაპარაკებებს ავიაკომპანიასთან.

როდის გჭირდებათ იურისტის დახმარება?

ზოგიერთ შემთხვევაში ავიაკომპანიასთან კომუნიკაცია რთულდება ან სრულიად უშედეგოა. ასეთ დროს, პროფესიონალური იურიდიული დახმარება შეიძლება გადამწყვეტი აღმოჩნდეს.

თუ ავიაკომპანია უარყოფს თქვენს მოთხოვნას, გვთავაზობს არასაკმარის კომპენსაციას ან უბრალოდ არ პასუხობს თქვენს პრეტენზიებს, შესაძლოა დაგჭირდეთ იურისტის დახმარება. გამოცდილ იურისტს შეუძლია:

• შეაფასოს თქვენი საქმე და დაადგინოს მოთხოვნის რეალური შანსები.
• შეადგინოს სამართლებრივად გამართული პრეტენზია ან სარჩელი.
• წარმოადგინოს თქვენი ინტერესები ავიაკომპანიასთან მოლაპარაკებებისას ან სასამართლოში.
• დაგეხმაროთ რთული სამართლებრივი პროცედურების გავლაში და უზრუნველყოს, რომ თქვენი უფლებები სრულად იყოს დაცული.

ავიაკომპანიასთან დავა შეიძლება სტრესული იყოს, მაგრამ ნუ შეშინდებით. თქვენი უფლებების ცოდნით და სწორი ნაბიჯების გადადგმით, შეგიძლიათ მნიშვნელოვნად გაზარდოთ წარმატების შანსები. მთავარია, იყოთ ინფორმირებული, ორგანიზებული და საჭიროების შემთხვევაში, არ მოგერიდოთ პროფესიონალური იურიდიული დახმარების მიღება. თქვენი სიმშვიდე და დაცულობა მოგზაურობისას უმთავრესია.

თუ გაქვთ ეჭვი თქვენი საქმის პერსპექტივასთან დაკავშირებით ან გჭირდებათ დახმარება დავის პროცესში, ნუ დააყოვნებთ. გაარკვიეთ თქვენი მოთხოვნის შანსები იურისტთან და მიიღეთ კვალიფიციური კონსულტაცია.