კანონიერი ფორმით შემიძლია მოვითხოვო საპატიმრო ან სხვა სანქცია გადამზიდველზე?

ფირმამ შეიძლება აირჩიოს საავიაციო, საზღვაო, სახმელეთო ან სარკინიგზო ტრანსპორტი, ανάλογად ტვირთის სასწრაფოობის, მოცულობის, წონის ან გარემოს პირობების მიმართ მგრძნობელობის. მაგალითად, მალფუჭებადი საქონელი ხშირად საავიაციო გზით იგზავნება, ხოლო დიდი მოცულობა — საზღვაო ტრანსპორტით, რადგან იაფია. კანონი არ ზღუდავს არჩევანს, თუმცა უსაფრთხო და მიზანშეწონილი საშუალება უნდა იყოს შერჩეული.

სატრანსპორტო სფეროში მრავალგვარი სამართლებრივი დეტალია. ადვოკატი დაეხმარება ხელშეკრულებების მომზადებაში, საერთაშორისო დოკუმენტების ანალიზში, დავისას სასამართლოსა თუ არბიტრაჟში წარდგენაში. ასევე შეუძლია შუამავლობა მოლაპარაკებებში, რათა დაზოგოთ დრო და ფინანსები.

Multimodal ნიშნავს, რომ ერთი ხელშეკრულებით ორ ან მეტ ტიპის ტრანსპორტს იყენებენ (მაგ. საზღვაო+ავტომობილური), და პასუხისმგებლობა აკისრია ერთ გადამზიდველს. Intermodal ნიშნავს, რომ ტვირთი გადადის რამდენიმე ტრანსპორტს შორის, მაგრამ განხვავდება საკონტრაქტო მხარეებიც. მთავარია, ვისთან დგახართ ხელშეკრულებაში.

ხშირად ხდება, რომ საბაჟო ორგანო აცხადებს ეჭვს დეკლარაციის სიზუსტეზე یا ეტიკეტებზე. შედეგად, ტვირთს აჩერებს, სანამ არ მოხდება დამატებითი დოკუმენტების წარდგენა ან შემოწმება. დამკვეთმა უნდა იმუშაოს ბროკერთან ან თავად დაიცვას თავისი პოზიცია საბაჟო სამსახურში. თუ განცხადება არ დაკმაყოფილდა, შესაძლებელია საჩივრის შეტანა.

CMR კონვენცია არეგულირებს საერთაშორისო საავტომობილო სატვირთო გადაზიდვებს. იგი აწესებს სტანდარტს, როგორ უნდა მოხდეს ტვირთის ზედნადების შევსება, საიდან სად მიდის ტვირთი, ვინ არის პასუხისმგებელი, რა წესებით ხდება დავების გადაწყვეტა და ანაზღაურების დათვლა ტვირთის დაკარგვისა თუ დაზიანების შემთხვევაში. იგი მოქმედებს მაშინ, როცა ტვირთი იგზავნება ერთი წევრი ქვეყნიდან მეორეში.

ტვირთის დროულად მიტანა განისაზღვრება ხელშეკრულებაში დადებული ვადით. თუ ხელშეკრულებაში წერია კონკრეტული თარიღი ან დროის შუალედი, გადამზიდველმა უნდა შეასრულოს ეს პირობა. თუ ასეთ ვადას ვერ ასრულებს, შეიძლება დაზარალებულმა მხარემ მოსთხოვოს დაგვიანებისთვის კომპენსაცია. თუმცა, ზოგჯერ პრეტენზია არ წარმოიქმნება, თუ დაგვიანება გამოწვეულია ფორსმაჟორით ან დამკვეთის ცოდვით.

თბილისიდან ბათუმში უნდა წასულიყო ავტობუსი, მაგრამ ის ერთი საათით გვიან გამოვიდა, ან გზაში გაიფუჭა. მგზავრებს უფლება აქვთ მოითხოვონ კომპენსაცია? ეს საკითხი შიდა სატრანსპორტო წესებით და სამგზავრო ხელშეკრულებით რეგულირდება. ასევე გამოიყენება სამოქალაქო კოდექსი, თუ რაიმე სპეციფიკური აქტი არ არსებობს.

საშიში ტვირთები მოითხოვს სპეციალურ დაშვებას, შეფუთვას, ეტიკეტირებასა და ტრანსპორტირების წესებს, რომლებიც განსაზღვრულია ADR (სახმელეთო კონვენცია), IMDG Code (საზღვაო), ICAO/IATA (საჰაერო). მკაცრად კონტროლდება, ვინ იღებს ასეთ ტვირთს, როგორ ეცნობა საფრთხის კლასს, როგორია დაშვების დოკუმენტები.

თუ აღმოჩნდა, რომ სატვირთო მანქანაში ან გემში გადააქვთ უკანონო ნარკოტიკი, შეიძლება დადგეს სისხლისსამართლებრივი პასუხისმგებლობა. გადამზიდველმა უნდა დაამტკიცოს, რომ არ იცოდა ტვირთის შიგთავსის შესახებ და არ ყოფილა თანამონაწილე. წინააღმდეგ შემთხვევაში, მას ემუქრება თავისუფლების აღკვეთა და კომპანიის ლიცენზიის დაკარგვაც.