რა ხდება, თუ დამკვეთი არაადეკვატურ საინფორმაციო დოკუმენტს წარუდგენს გადამზიდველს?

ზოგი დამკვეთი აცხადებს, რომ ტვირთის მონაცემები კომერციული საიდუმლოებაა. გადამზიდველმა არ უნდა გაამჟღავნოს ეს ინფორმაცია მესამე პირებთან. იურიდიულად ამის გარანტია შეიძლება ჩაიდოს ხელშეკრულებაში გამონაკლისებით (შენიღბვა, საჯარო ორგანოებისთვის გაცემის აუცილებლობა).

მომხდარა შემთხვევები, როცა ტვირთი ადგილზე მივიდა, მაგრამ მიმღები უარს აცხადებს მიღებაზე, ვთქვათ, ფასის ზრდის თუ სხვა მიზეზით. ასეთი ქცევა არღვევს ხელშეკრულებას. გადამზიდველი იძულდება, ტვირთი სადმე დასაწყობად განათავსოს, გაწიოს ხარჯები. არსებობს კანონი, რომლითაც გადამზიდველს შეუძლია გაყიდოს ტვირთი ლეგალური გზით, თუ არავინ იხდის ხარჯებს.

გასამგზავრებლად გამოგზავნილი ავტობუსი, სატვირთო მანქანა თუ სხვა ავტომანქანა უნდა იყოს ტექნიკურად გამართული, რათა თავიდან აიცილოს ავტოსაგზაო შემთხვევები, დაგვიანებები და ტვირთის დაზიანება. კანონმდებლობა მოითხოვს პერიოდულ ტექნიკურ ინსპექტირებას. ამის უგულებელყოფა იწვევს ჯარიმებს და პასუხისმგებლობის გაზრდას.

ზღვის გადაზიდვაში კონოსამენტი არის მთავარი დოკუმენტი, რომელიც ადასტურებს, რომ გადამზიდველმა ჩაიბარა ტვირთი და უნდა გადასცეს აღნიშნული დოკუმენტის მფლობელს დანიშნულ პორტში. ეს არის როგორც ნაკისრი ვალდებულების დამადასტურებელი, ისე საკუთრების/ზედნადების მსგავსი საბუთი, რომელიც შეიძლება გადაუფორმდეს მესამე პირს.

სამოქალაქო დავებში თითქმის არ გამოიყენება თავისუფლების აღკვეთა, თუ ეს არაა სისხლისსამართლებრივი დანაშაული. გადამზიდველის დაუდევრობა ან ხელშეკრულების შეუსრულებლობა მხოლოდ ფინანსურ ანაზღაურებას ითვალისწინებს. საპატიმრო შესაძლებელია მხოლოდ, თუ გამოვლინდა განზრახ დანაშაული (მაგ. თაღლითობა, კონტრაბანდა).

როცა გადამზიდველი იტვირთავს ტვირთს, ჩვეულებრივ იღებს ზედნადებს (Wayout list) ან ინსპექციის აქტს. მასში წერია ტვირთის დასახელება, რაოდენობა, ხარისხი, შეფუთვა. თუ ნაკლი შეიმჩნევა, ტვირთის მიმღები ან გამგზავნი აკეთებს აღნიშნვას. ანალოგიურად, დანიშნულ პუნქტში მიმღები შეიძლება შეამოწმოს ამოიწურა თუ არა დრო, გაფუჭდა თუ არა საქონელი.

თბილისიდან ბათუმში უნდა წასულიყო ავტობუსი, მაგრამ ის ერთი საათით გვიან გამოვიდა, ან გზაში გაიფუჭა. მგზავრებს უფლება აქვთ მოითხოვონ კომპენსაცია? ეს საკითხი შიდა სატრანსპორტო წესებით და სამგზავრო ხელშეკრულებით რეგულირდება. ასევე გამოიყენება სამოქალაქო კოდექსი, თუ რაიმე სპეციფიკური აქტი არ არსებობს.

თუ გსურთ, ტვირთი დარჩეს პორტის ტერიტორიაზე გარკვეული დროით, მოგიწევთ სატერმინალო მომსახურების ხელშეკრულება. ეს აძლევს უფლებას, გამოიყენოთ საწყობები, ჰანგარები ან ღია დასაწყობების ზონა. ტერმინალიც ითხოვს მოსაკრებლებს, ხოლო თუ ტვირთი დგას ძალიან დიდხანს, შეიძლება გაჩნდეს დამატებითი გადასახადი (Demurrage).

ტვირთის დროულად მიტანა განისაზღვრება ხელშეკრულებაში დადებული ვადით. თუ ხელშეკრულებაში წერია კონკრეტული თარიღი ან დროის შუალედი, გადამზიდველმა უნდა შეასრულოს ეს პირობა. თუ ასეთ ვადას ვერ ასრულებს, შეიძლება დაზარალებულმა მხარემ მოსთხოვოს დაგვიანებისთვის კომპენსაცია. თუმცა, ზოგჯერ პრეტენზია არ წარმოიქმნება, თუ დაგვიანება გამოწვეულია ფორსმაჟორით ან დამკვეთის ცოდვით.