რა შემთხვევაში ითვლება, რომ ტვირთი დროულად მიიტანა გადამზიდველმა?

ფოსტით ტვირთის ან ამანათის გადაგზავნისას მოქმედებს საფოსტო ოპერატორის წესები. თუ უჩვეულოდ დიდი დაგვიანება აქვს, შეგიძლიათ შეამოწმოთ treking code. თუ ნახავთ, რომ ამანათი გაჩერებულია სადღაც, შეიძლება იყოს საბაჟო პრობლემები ან ტექნიკური შეფერხება. იმ შემთხვევაში, თუ დააგვიანა გონივრულ ვადაზე მეტად, თქვენ გაქვთ უფლება ითხოვოთ კომპენსაცია.

ტვირთის საზღვაო, სახმელეთო თუ საჰაერო გადაყვანისას ყოველთვის არსებობს რისკი ზიანის, დაკარგვის ან დაგვიანების. სატრანსპორტო დაზღვევა კი საშუალებას აძლევს დამკვეთს დაიცვას საკუთარი ქონებრივი ინტერესები სხვადასხვა მოულოდნელი გარემოებისგან. თუ ტვირთი დაზღვეულია, ზიანის დადგომის შემთხვევაში დანაკარგს ანაზღაურებს სადაზღვევო კომპანია, რაც ფინანსურად უზრუნველყოფს დამკვეთის უსაფრთხოებას.

ზღვის გადაზიდვაში კონოსამენტი არის მთავარი დოკუმენტი, რომელიც ადასტურებს, რომ გადამზიდველმა ჩაიბარა ტვირთი და უნდა გადასცეს აღნიშნული დოკუმენტის მფლობელს დანიშნულ პორტში. ეს არის როგორც ნაკისრი ვალდებულების დამადასტურებელი, ისე საკუთრების/ზედნადების მსგავსი საბუთი, რომელიც შეიძლება გადაუფორმდეს მესამე პირს.

ზოგი დამკვეთი აცხადებს, რომ ტვირთის მონაცემები კომერციული საიდუმლოებაა. გადამზიდველმა არ უნდა გაამჟღავნოს ეს ინფორმაცია მესამე პირებთან. იურიდიულად ამის გარანტია შეიძლება ჩაიდოს ხელშეკრულებაში გამონაკლისებით (შენიღბვა, საჯარო ორგანოებისთვის გაცემის აუცილებლობა).

Multimodal ნიშნავს, რომ ერთი ხელშეკრულებით ორ ან მეტ ტიპის ტრანსპორტს იყენებენ (მაგ. საზღვაო+ავტომობილური), და პასუხისმგებლობა აკისრია ერთ გადამზიდველს. Intermodal ნიშნავს, რომ ტვირთი გადადის რამდენიმე ტრანსპორტს შორის, მაგრამ განხვავდება საკონტრაქტო მხარეებიც. მთავარია, ვისთან დგახართ ხელშეკრულებაში.

საერთაშორისო გადაზიდვებში საბაჟო პროცედურა შეიძლება დაეკისროს როგორც დამკვეთს, ასევე გადამზიდველს, ეს დამოკიდებულია იმაზე, როგორ განისაზღვრება ხელშეკრულება და Incoterms პირობები (მაგ. EXW, FOB, CIF, DDP...). თუ წერია, რომ გადამზიდველი უზრუნველყოფს საბაჟო პროცედურებს, მაშინ ის აგებს პასუხს შესაბამის დოკუმენტაციაზე.

საჰაერო გადაზიდვაზე ხელშეკრულებისას (მაგ. ტვირთის ან მგზავრის) მნიშვნელოვან როლს თამაშობს ბილეთი ან საჰაერო კონოსამენტი, სადაც მითითებულია გამყვანი ავიაკომპანია, რეისი, ტვირთის ან მგზავრთა ინფორმაცია. ასევე უნდა იქნას გათვალისწინებული მონრეალის ან ვარშავას კონვენციები, თუ საერთაშორისო ფრენას ეხება. გარდა ამისა, უნდა განისაზღვროს სადავო საკითხების სასამართლო ალტერნატივა.

თუ სატრანსპორტო კომპანიის მიერ მუდმივად ხდება დაგვიანება, ტვირთის წუნდობა ან ფორმალურად ხელშეკრულებას არღვევს, დამკვეთს უფლება აქვს გამოიყენოს რიგი ზომები. მაგრამ საკმარისია თუ არა ერთჯერადი შეცდომა? ჩვეულებრივ, კანონმდებლობასა და პრაქტიკაში ‘არსებითი დარღვევა’ (შესაბამისად, significant breach) არის საჭირო. ანუ ისეთი დარღვევა, რომელიც მნიშვნელოვნად აზარალებს დამკვეთის ინტერესს.

მგზავრთა საავტომობილო გადაყვანისათვის დაწესებულია წესები, რომლებიც ზუსტად განსაზღვრავს გადამზიდველის, ავტოტრანსპორტის ფლობისა და მართვის სტანდარტს, მგზავრთა უსაფრთხოებას, პასუხისმგებლობას ავარიის ან დაგვიანების შემთხვევაში. შინაგან საქმეთა სამინისტროს შესაბამისი რეგლამენტებიც მოქმედებს, ასევე შეიძლება გამოვიყენოთ საერთაშორისო შეთანხმებები, თუ საქმე საზღვარგარეთულ მარშრუტს ეხება.