როგორ ვხედავ ჩემს საფოსტო ამანათს საფოსტო ტრანსპორტის დაგვიანებისას?

შესაძლოა ხელშეკრულებით ჩაინიშნოს, რომ გადამზიდველი承担ებს მხოლოდ X ლარამდე პასუხისმგებლობას ზიანზე. ეს ლიმიტირება არ უნდა იყოს მკაცრად წინააღმდეგი სავალდებულო ნორმების. ზოგჯერ საერთაშორისო კონვენციებიც აწესებს ლიმიტს (CMR, საზღვაო). თუმცა, სასამართლომ შეიძლება უგულებელყოს ლიმიტი, თუ ის გამიზნულად დაბალია და უსამართლობა იკვეთება.

საჰაერო გადაზიდვაზე ხელშეკრულებისას (მაგ. ტვირთის ან მგზავრის) მნიშვნელოვან როლს თამაშობს ბილეთი ან საჰაერო კონოსამენტი, სადაც მითითებულია გამყვანი ავიაკომპანია, რეისი, ტვირთის ან მგზავრთა ინფორმაცია. ასევე უნდა იქნას გათვალისწინებული მონრეალის ან ვარშავას კონვენციები, თუ საერთაშორისო ფრენას ეხება. გარდა ამისა, უნდა განისაზღვროს სადავო საკითხების სასამართლო ალტერნატივა.

თუ სატრანსპორტო კომპანიის მიერ მუდმივად ხდება დაგვიანება, ტვირთის წუნდობა ან ფორმალურად ხელშეკრულებას არღვევს, დამკვეთს უფლება აქვს გამოიყენოს რიგი ზომები. მაგრამ საკმარისია თუ არა ერთჯერადი შეცდომა? ჩვეულებრივ, კანონმდებლობასა და პრაქტიკაში ‘არსებითი დარღვევა’ (შესაბამისად, significant breach) არის საჭირო. ანუ ისეთი დარღვევა, რომელიც მნიშვნელოვნად აზარალებს დამკვეთის ინტერესს.

ხშირად ხდება, რომ საბაჟო ორგანო აცხადებს ეჭვს დეკლარაციის სიზუსტეზე یا ეტიკეტებზე. შედეგად, ტვირთს აჩერებს, სანამ არ მოხდება დამატებითი დოკუმენტების წარდგენა ან შემოწმება. დამკვეთმა უნდა იმუშაოს ბროკერთან ან თავად დაიცვას თავისი პოზიცია საბაჟო სამსახურში. თუ განცხადება არ დაკმაყოფილდა, შესაძლებელია საჩივრის შეტანა.

ფირმამ შეიძლება აირჩიოს საავიაციო, საზღვაო, სახმელეთო ან სარკინიგზო ტრანსპორტი, ανάλογად ტვირთის სასწრაფოობის, მოცულობის, წონის ან გარემოს პირობების მიმართ მგრძნობელობის. მაგალითად, მალფუჭებადი საქონელი ხშირად საავიაციო გზით იგზავნება, ხოლო დიდი მოცულობა — საზღვაო ტრანსპორტით, რადგან იაფია. კანონი არ ზღუდავს არჩევანს, თუმცა უსაფრთხო და მიზანშეწონილი საშუალება უნდა იყოს შერჩეული.

კომპანიებმა, რომლებიც ახორციელებენ გადაზიდვებს, უნდა შეინახონ ზედნადებები, ინვოისები, საბაჟო დეკლარაციები და სხვა დოკუმენტები გარკვეული პერიოდის განმავლობაში, რაც კანონით დადგენილია. ეს მნიშვნელოვანია საბუღალტრო აღრიცხვისა და შემდგომი სამართლებრივი დავების დროს მტკიცებულებათა მოსაპოვებლად. თუ დოკუმენტები დაკარგულია, შესაძლოა შეკითხვები წარმოიქმნას გადასახადების გადასახადისას ან სასამართლოში.

სახიფათო (Hazardous) ტვირთი თითქმის ყოველგვარი კანონმდებლობით მოითხოვს სპეციალურ ნებართვას ან ლიცენზიას. საერთაშორისო დონეზე ADR-ის კატეგორიები ავალდებულებს, რომ სატრანსპორტო კომპანია ფლობდეს განსაზღვრულ ტექნიკას, ტრენინგ მიღებულ პერსონალს. ლიცენზიის გარეშე ახდენენ გადაზიდვას, ეს სისხლისსამართლებრივადაც დასჯადია.

CMR კონვენცია არეგულირებს საერთაშორისო საავტომობილო სატვირთო გადაზიდვებს. იგი აწესებს სტანდარტს, როგორ უნდა მოხდეს ტვირთის ზედნადების შევსება, საიდან სად მიდის ტვირთი, ვინ არის პასუხისმგებელი, რა წესებით ხდება დავების გადაწყვეტა და ანაზღაურების დათვლა ტვირთის დაკარგვისა თუ დაზიანების შემთხვევაში. იგი მოქმედებს მაშინ, როცა ტვირთი იგზავნება ერთი წევრი ქვეყნიდან მეორეში.

ზოგჯერ მომხმარებელს არ სჭირდება მთელი კონტეინერი, არამედ მცირე მოცულობა აქვს. ასეთ დროს მოქმედებს LCL (Less than Container Load), სადაც გადამზიდველი ერთ კონტეინერში ერთად ათავსებს სხვადასხვა დამკვეთის ტვირთს. მხარემ უნდა იცოდეს, რომ ეს ზრდის ტვირთის შერევისა და კონფიდენციალურობის რისკს, ასევე მარშრუტში შეყოვნებებს, რადგან საჭიროა სხვა ტვირთის გადატვირთვის დაგეგმვაც.